ایشان در ثنا و بیان نهایت وفاداری عموی بزرگوارشان عباس(ع) فرموده است: «أَشْهَدُ لَکَ بِالتَّسْلِیمِ وَ التَّصْدِیقِ وَ الْوَفَاءِ وَ النَّصِیحَةِ لِخَلَفِ النَّبِیِّ الْمُرْسَل؛ یعنی شهادت می‌دهم برای حضرتت به تسلیم و تصدیق و وفا و خیرخواهی، برای یادگار پیامبر مرسل».
دکتر «قاسم ترخان» در گفت‌وگو با قدس تأکید می‌کند تیزبینی و تفکر عمیق، نافذ البصیره بودن، دشمن‌شناسی دقیق و وفاداری محض از ولی زمان سبب شد او در کربلا حماسه‌ای بیافریند که تا قیامت نامش در تاریخ بدرخشد.
این پژوهشگر دینی با اشاره به علاقه اباعبدالله(ع) به حضرت عباس(ع)، بیان می‌کند: جمله معروف امام حسین(ع) در عصر تاسوعا «یَا عَبَّاسُ ارْکَبْ بِنَفْسِی أَنْتَ یَا أَخِی» حکایت از عشق امام حسین(ع) به او دارد. در برخی از تعبیرات «ارْکَبْ بِنَفْسِکَ أَنْتَ یَا أَخِی» هم آمده است. تعبیر «الْآنَ انْکَسَرَ ظَهْرِی وَ قَلَّتْ حِیلَتِی» یعنی عباسم! (از داغ تو) کمرم شکست نیز دلیل دیگری بر این علاقه است.
«نافذ البصیره» ویژگی مهم قمر بنی‌هاشم (ع)
حجت‌الاسلام ترخان توضیح می‌دهد: قمر بنی‌هاشم(ع) یکی از شخصیت‌های بزرگ و تأثیرگذار در حادثه کربلاست. حضرت عباس(ع) وارث فضائل و مناقب پدر بزرگوارش علی بن ابیطالب(ع) و پرورش یافته مکتب وحی است. امام صادق(ع) فرموده: «رحم الله عمنا العباس(ع)» رحمت خدا بر عموی بزرگوارمان عباس بن علی(ع). یکی از ویژگی‌هایی که در این روایت آمده، بصیرت حضرت عباس(ع) است. آن حضرت می‌فرماید: «نافذ البصیره، صلب الإیمان جاهد مع أبی عبداللّه علیه‌السلام و أبلی بلاء حسنا و مضی شهیدا». حضرت عباس(ع) «نافذ البصیره» بود یعنی عمیق‌ترین بصیرت و بینش‌ها را داشت. دشمن‌شناس بود و موضع مردانه‌ای مقابل بنی‌امیه و دشمنان خاندان اهل بیت(ع) گرفته بود. این نشان می‌دهد قمر بنی‌هاشم (ع) چشمش باز بود و حقایق عالم را مشاهده می‌کرد و از این رو، ذره‌ای از رهبر و امامش جدا نشد و همانند ماه که دور خورشید و زمین می‌گردد، بر مدار ولایت گردش می‌کند. پس نخستین ویژگی او «نافذ البصیره» بودن است که همه حقایق و قله‌های معارف را درک کرده است.
رشد شخصیت عقلانی و ربانی در حضرت عباس(ع)
این استاد حوزه و دانشگاه تأکید می‌کند: حضرت ابوالفضل عباس(ع) کل کمالات را دارا بود. امام باقر(ع) در روایتی مفهوم این کمال یا سعادت را توضیح داده است. روایتی که اگر فردی آن را سرمشق خود و زندگی‌اش قرار دهد، به تمام معنا کامل می‌شود و حتماً اهل بهشت است. حضرت فرموده است: «الْکَمَالُ کُلُ الْکَمَالِ التَّفَقُّهُ فِی الدِّینِ وَ الصَّبْرُ عَلَی النَّائِبَةِ وَ تَقْدِیرُ الْمَعِیشَةِ» یعنی کمال انسان و بالاترین کمال او، عالم شدن در دین و صبر در بلا و اندازه‌گیری در زندگی است. کمال انسان به این است که نسبت به دین تفقه داشته باشد. دین‌شناس و وظیفه‌شناس باشد و به آن عمل کند، در بلایا صبر داشته باشد و برای زندگی و معیشت خود برنامه‌ریزی داشته باشد.
عضو هیئت علمی گروه کلام و دین‌پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تشریح می‌کند: اگر امام صادق(ع) در حق حضرت عباس(ع) فرموده عموی ما عباس نافذ البصیره بود و صلب الایمان و ابلی بلا حسنا و مضی شهیدا؛ یعنی همه کمالات را داشت. در کلام امام صادق(ع) از نافذ البصیره بودن او یعنی تفقه در دین و ایمان قوی او سخن به میان می‌آید. داستان امان دادن به ابوالفضل(ع) و همچنین ابلی بلا حسنا که او صبوری ورزید. مثل آنچه در شهادت برادرانش خواست زودتر شهید شوند تا اجر تحمل بر شهادت آنان را ببرد. سه کمال مطرح شده محصول رشد شخصیت عقلانی و ربانی است؛ تقدیر معیشت و تفقه از آنِ شخصیت عقلانی است و صبر بر نائبه، محصول
شخصیت ربانی.
منزلتی که همه شهیدان به آن رشک می‌برند
حجت‌الاسلام ترخان در پایان با اشاره به مفهوم ولایتمداری تصریح می‌کند: ولایتمداری یعنی اول امام خود را بشناسی و در راهش استقامت بورزی. بصیرت داشته باشی و در امواج سهمگین شبهات از مسیر منحرف نشوی.
برهمین اساس است که امام سجاد(ع) فرمود عموی ما مقامی دارد که جمیع شهدا به حالش غبطه می‌خورند. شیخ صدوق(ره) در کتاب خصال به سند خود از امام سجاد(ع) روایت کرده که فرمود: خدا حضرت عباس(ع) را رحمت کند. حقا که امام حسین(ع) را بر خویشتن مقدم داشت و جان خود را فدای آن حضرت کرد تا اینکه دست‌های مبارکش قطع شد. خدای مهربان در عوض دست‌های عباس(ع) دو بال به وی عطا کرد تا به وسیله آن‌ها در بهشت با ملائکه پرواز کند. کما اینکه این نعمت را نیز به جعفر بن ابیطالب عطا کرد. عباس (ع) را نزد خداوند منزلتی است که در روز قیامت همه شهیدان بر آن رشک می‌برند.
خبرنگار: مریم احمدی شیروان
نظر شما